Alergia na pleśń i grzyby to problem, który szczególnie dotyka domowników przebywających w słabo wentylowanych i wilgotnych pomieszczeniach, gdzie mikroorganizmy rozwijają się najczęściej. Obecność charakterystycznych naleciałości w domu może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych — zwłaszcza wśród osób uczulonych. Jakie objawy mogą świadczyć o uczuleniu? W tym artykule znajdziesz najważniejsze informacje na temat objawów, leczenia i profilaktyki alergii na pleśń.
SPIS TREŚCI
Skąd bierze się pleśń w mieszkaniach?
Większość osób — nie tylko z alergią — zwraca uwagę na swoje zdrowie. Pytanie brzmi: dlaczego nie powinno się zachować podobnej ostrożności przy wyborze lokum? Jednym z poważniejszych zagrożeń dla zdrowia jest obecność wspomnianej już pleśni.
To naturalnie występujące grzyby, które rozwijają się wszędzie tam, gdzie panuje wysoka wilgotność i brak cyrkulacji powietrza. Rosną wyłącznie na materiałach organicznych, co oznacza, że w Twoim mieszkaniu jest potencjalnie sporo miejsc, gdzie mogłyby powstać — charakterystycznej formie wielokomórkowych nici zwanych strzępkami.
Najczęstsze miejsca występowania to:
- łazienki i kuchnie,
- piwnice i strychy,
- okolice okien i drzwi,
- systemy wentylacyjne i klimatyzacja,
- meble, dywany i tekstylia
- narażone na wilgoć.
Jak objawia się alergia na pleśń?
Szacuje się, że ok. 6-8% populacji w Polsce ma alergie na pleśnie i grzyby. Najczęściej wykrywa się uczulenie na Stachybotrys, Rhizopus, Cladosporium, Aspergillus, Penicillium, Fusarium, Alternaria i Candida. To gatunki będące przyczyną nadwrażliwości układu immunologicznego na wdychane zarodniki, które podrażniają układ oddechowy.
Opisane gatunki mogą powodować następujące objawy:
- katar sienny, kichanie, zatkany nos,
- łzawienie i pieczenie oczu,
- duszności, kaszel, świszczący oddech,
- wysypki skórne, świąd,
- bóle głowy, zmęczenie.
Co więcej, wiele rodzajów pleśni produkuje szkodliwe substancje zwane mykotoksynami. Badania wykazały, że toksyczne związki znajdują się zarówno w zarodnikach, konidiach, jak i strzępkach grzybni, co stanowi poważne zagrożenie dla osób narażonych na kontakt.
Do niebezpieczniejszych mykotoksyn zaliczamy aflatoksyny, ochratoksyny, trichoteceny i fumonizyny. Aflatoksyny to silne kancerogeny (czynniki rakotwórcze), które mogą prowadzić do nowotworów wątroby. Ochratoksyna jest szczególnie groźna dla nerek, powodując uszkodzenie i nefropatię. Zaś fumonizyny zwiększają ryzyko nowotworów przełyku i wątroby.
Istnieją dowody na to, że długotrwała ekspozycja na powietrze skażone mykotoksynami może przyczyniać się do rozwoju nowotworów płuc, oskrzeli, tchawicy, a także białaczki.*
*Bailey E.A., Iyer R.S., Stone M.P., Harris T.M., Essigmann J.M.: Mutationalproperties of the primary aflatoxin B1-DNA adduct. Proc.Natl. Acad. Sci. USA, 1996; 93: 1535-1539.
Alergia na grzyby i pleśnie u dzieci i dorosłych
Alergia na grzyby i pleśnie u dzieci najczęściej objawia się alergicznym nieżytem nosa, alergicznym zapaleniem gardła oraz alergicznym zapaleniem spojówek. Nadwrażliwość na Aspergillus może z kolei nasilać objawy atopowego zapalenia skóry (AZS), ponieważ jedno z białek pleśni ma strukturę zbliżoną do białek obecnych w naturalnej mikroflorze skóry człowieka.
To podobieństwo może prowadzić do zaostrzenia problemów skórnych i wywołać pokrzywkę oraz atopowe zapalenie skóry (AZS). Reakcja uczuleniowa nierzadko przebiega jednocześnie z kichaniem i świszczącym oddechem, co jest szczególnie niebezpieczne w przypadku osób borykających się z astmą oskrzelową. Uczulenie — zwłaszcza na grzyby z gatunku Alternaria — może nasilić napady duszności w momencie intensywnego wysiłku fizycznego.
W odróżnieniu od dzieci, alergia na grzyby i pleśnie u dorosłych mogą być uciążliwsze i prowadzić do przewlekłych stanów zapalnych zatok. Uważać powinny także osoby starsze i osoby cierpiące na przewlekłe choroby płuc. Niemniej, w każdym przypadku spożycie przez alergików produktów zawierających pleśń niesie ryzyko wywołania silnej reakcji alergicznej — w tym wstrząsu anafilaktycznego.
Jak pozbyć się alergii na pleśń?
Przyczyn zagrzybienia upatruje się w warunkach atmosferycznych, takich jak mokre sezony jesienne i wiosenne, łagodne zimy oraz częste powodzie. Dodatkowo, negatywny wpływ mogą mieć działania termomodernizacyjne, m.in. montaż podzielników ciepła czy wymiana okien na szczelniejsze, co ogranicza wentylację pomieszczeń i zwiększa poziom wilgotności powietrza.
Natomiast głównym źródłem grzybów strzępkowych w budynkach jest powietrze atmosferyczne oraz kurz domowy, jednak mogą wystąpić także w materiałach budowlanych, takich jak styropian, cement lub cegły. Zatem jak pozbyć się alergii na pleśń? Najważniejszym krokiem jest eliminacja kontaktu z alergenem poprzez skuteczne usunięcie naleciałości z otoczenia.
Oto kluczowe kroki:
- Identyfikacja i usunięcie źródeł wilgoci — naprawa przeciekających rur, okien, poprawa wentylacji.
- Usuwanie pleśni — stosowanie środków grzybobójczych, mycie skażonych powierzchni.
- Zapobieganie nawrotom — wietrzenie pomieszczeń, używanie osuszaczy powietrza, unikanie tapet i dywanów w wilgotnych miejscach.
Jak radzić sobie z alergią na grzyby i pleśnie?
Ponieważ zarodniki pleśni unoszą się w powietrzu, a grzyby mogą występować w popularnych produktach spożywczych, unikanie kontaktu z alergenami bywa trudne. Najistotniejsze jest jednak odpowiednie postępowanie, które obejmuje zarówno dbałość o otoczenie, dietę, jak i właściwe leczenie. Sprawdź, jak skutecznie zminimalizować objawy alergii i poprawić samopoczucie.
1. Leki na alergie na grzyby i pleśnie
Do wyboru są popularne leki antyhistaminowe, kortykosteroidy donosowe, a także specyfiki rozszerzające oskrzela dla osób z astmą. Jak jednak upewnić się, że Pacjent ma do czynienia z alergią na zarodniki grzybów pleśniowych? Najważniejsza jest obserwacja własnych symptomów podczas przebywania w pomieszczeniach, gdzie znajdują się pleśnie. Wśród metod diagnostycznych wyróżnia się wykonanie testów skórnych, biorezonansem lub z krwi mogących wskazać, z jakimi rodzajami grzybów pleśniowych Pacjent ma do czynienia.
2. Dieta osoby uczulonej na grzyby i pleśnie
Co ciekawe, osoby cierpiące na alergię na grzyby i pleśnie powinny pamiętać nie tylko o czystości wnętrz, ale również odpowiedniej diecie. Główne zalecenia żywieniowe dotyczą rezygnacji z popularnych gatunków serów, m.in. Munster, Brie oraz Camembert.
Zwrócić uwagę należy też na wyroby, które mogą zawierać grzyby pleśniowe — to przede wszystkim piwa, wina i ciasta drożdżowe. Warto ograniczyć również spożywanie wędzonych mięs oraz wędlin, ponieważ w celu wytworzenia tych produktów nierzadko stosuje się enzymy pleśniowe.
3. Leczenie alergii na grzyby i pleśnie
Jeśli objawy są uciążliwe, warto skonsultować się ze specjalistą. Rosnącą popularnością cieszy się odczulanie biorezonansem — ale tylko wtedy, kiedy pozytywny wynik badań wskaże nadwrażliwość na wybrane alergeny konkretnych gatunków. W MEDIVIT odczulamy m.in. Candida albicans, Alternaria oraz Cladospory. Leczenie alergii na grzyby i pleśnie za pomocą biorezonansu jest najwygodniejsze, ponieważ jest szybkie i bezbolesne.
Kluczowe informacje o alergii na grzyby i pleśnie
FAQ — Alergia na pleśń i grzyby
1. Jakie są najczęstsze objawy alergii na pleśń i grzyby?
Alergia na pleśń i grzyby może objawiać się katarem siennym, kichaniem, dusznościami, świszczącym oddechem, łzawieniem oczu, wysypkami skórnymi oraz bólem głowy i zmęczeniem. U niektórych osób może nasilać objawy astmy lub atopowego zapalenia skóry (AZS).
2. Jak usunąć pleśń z domu i zapobiegać nawrotom naleciałości?
Najważniejsze jest usunięcie źródeł wilgoci, czyli naprawa nieszczelnych okien, rur i poprawa wentylacji. Warto stosować środki grzybobójcze, regularnie wietrzyć pomieszczenia i używać osuszaczy powietrza. Zaleca się także unikanie tapet i dywanów w wilgotnych miejscach.
3. Czy dieta ma wpływ na alergię na pleśń i grzyby?
Tak. W przypadku uczulenia na pleśń i grzyby, powinno się unikać produktów zawierających pleśń, takich jak sery dojrzewające (np. Brie i Camembert), piwa, wina, ciasta drożdżowe oraz wędzone mięsa i wędliny, które mogą zawierać enzymy pleśniowe.